Cukrzyca ciążowa

Godziny pracy: Poniedziałek - Sobota 7:00 - 19:00

Zadzwoń: Komorska 49 Tel. (+48) 666-816-444 Solec 63b Tel. (+48) 600-100-110

Ciąża to szczególny czas, a cukrzyca związana z ciążą tzw. cukrzyca ciążowa sprawia, że jest to czas szczególnej troski.

Tę szczególną troskę stara się zapewnić zespół naszej kliniki San-Credo-Med.

Z cukrzycą ciążową wiąże się szereg pytań.

Odpowiedź na te pytania jest pomocna zarówno w przypadku planowania badań, jak i w sytuacji, gdy cukrzyca ciążowa została już wcześniej rozpoznana.

Cukrzyca ciążowa – co to jest?
Jak rozpoznajemy cukrzycę ciążową?
Które kobiety są szczególnie zagrożone cukrzycą ciążową?
Jaki ma wpływ na płód?
Jak leczyć cukrzycę ciążową?

1. Co to jest cukrzyca ciążowa i czym się różni się od cukrzycy przedciążowej?

Cukrzyca ciążowa (GDM – Gestational Diabetes Mellitus) to zaburzenie gospodarki węglowodanowej związane z podwyższonymi wartościami glikemii rozpoznane w trakcie ciąży. GDM rozpoznawane jest na podstawie szczególnych kryteriów - wartości glikemii uznanych za nieprawidłowe tylko w okresie ciąży. Cukrzyca ciążowa z reguły ustępuje po porodzie.

Cukrzyca przedciążowa (PGDM - Pregestational Diabetes Mellitus) – określa stan, gdy kobieta chorująca na cukrzycę (cukrzycę typu 1, cukrzycę typu 2 lub MODY) jest w ciąży.

2. Jak rozpoznajemy cukrzycę ciążową?

Każda kobieta powinna mieć oznaczony poziom glukozy we krwi na początku ciąży. Prawidłowe stężenie glikemii na czczo w osoczu krwi żylnej wynosi od 70 mg/dl do 92 mg/dl.

Przy prawidłowym wyniku wskazane jest wykonanie doustnego testu obciążenia 75 g glukozy OGTT (Oral Glucose Tolerance Test) w 24-26 tygodniu ciąży (zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2016 roku w sprawie standardu opieki okołoporodowej) lub 24-28 tygodniu ciąży (zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego z 2019 oraz 2020 roku).

W przypadku glikemii na czczo w granicach 92-125 mg/dl wskazane jest wykonanie doustnego testu obciążenia 75 g glukozy (OGTT Oral Glucose Tolerance Test) na początku ciąży. Przy glikemii na czczo powyżej 125 mg/dl powtórnie oznaczamy glikemię na czczo. Jeżeli wynik jest poniżej 125 mg/dl kierujemy na OGTT.

Kryteria rozpoznania cukrzycy ciążowej na podstawie wyników 75 g OGTT wg PTD (Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego) 2020:

Glikemia w osoczu [mg/dl] [mmol/l]:

na czczo 92 -125 5,1-6,9
60 minuta ≥180 ≥10,0
120 minuta 153 -199 8,5-11,0

Do rozpoznania wystarczy jeden nieprawidłowy wynik glikemii z testu OGTT.

Przy bardziej zaburzonej gospodarce węglowodanowej możemy rozpoznać cukrzycę w ciąży.

Cukrzyca w ciąży – gdy spełnione są warunki ogólne rozpoznania cukrzycy tzn.:

glikemia na czczo ≥ 7,0 mmol/l (126 mg/dl)
lub glikemia w 2. godz. 75 OGTT ≥ 11,1 mmol/l (200 mg/dl)
lub glikemia przygodna ≥ 12,5 mmol/l (200 mg/dl) i towarzyszą jej objawy kliniczne hiperglikemii

3. U kogo należy wykonać OGTT na początku ciąży?

Kobiety z czynnikami ryzyka cukrzycy ciążowej są bardziej narażone na rozwój zaburzeń węglowodanowych. W tym przypadku test doustnego obciążenia 75 g glukozy OGTT (Oral Glucose Tolerance Test) wykonujemy na początku ciąży, a nie w 24-26 tygodniu ciąży (lub 24-28 tygodniu ciąży) nawet jeżeli glikemia na czczo jest prawidłowa.

Do czynników ryzyka cukrzycy ciążowej należą m.in.

wiek 35 lat i więcej,
nadwaga lub otyłość,
cukrzyca ciążowa w wywiadzie,
porody dzieci powyżej 4000 g,
zespół policystycznych jajnikow.

4. Jaki wpływ na płód ma cukrzyca ciążowa?

Hiperglikemia w pierwszym trymestrze ciąży może zwiększać ryzyko wad rozwojowych płodu. W późniejszych okresach ciąży może powodować makrosomię.

Makrosomia - nadmierna masa płodu przekraczająca 90 percentyl dla danego tygodnia ciąży; bezwzględna masa urodzeniowa dziecka ponad 4000 g lub 4500g w zależności od źródła (Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, Przewodniczący Prof. Dr hab. n. med. Mirosław Wielgoś).

Co powoduje makrosomię?

Glukoza przenika przez łożysko, a insulina nie przenika. Po 12. tygodniu ciąży płód zaczyna produkować insulinę. Hiperglikemia u matki powoduje przerost komórek B płodu, hiperinsulinemię, co w konsekwencji dochodzi do makrosomii.

Makrosomia wiąże się ze zwiększonym ryzykiem takich komplikacji jak m.in. uraz okołoporodowy czy ryzyko rozwoju cukrzycy w przyszłości.

Proszę pamiętać, że tym powikłaniom można zapobiegać przestrzegając zaleceń ginekologa, diabetologa i dietetyka.

5. Jak leczyć cukrzycę ciążową?

Podstawą leczenia cukrzycy ciążowej jest dieta. Zaleca się stosowanie diety z niskim indeksem glikemicznym IG poniżej 55. Optymalne zapotrzebowanie kaloryczne w okresie ciąży zależy od masy ciała oraz okresu ciąży. Ustala się to indywidualnie na wizytach u diabetologa i dietetyka.

Pacjentka z cukrzycą ciążową powinna kontrolować stężenie glukozy we krwi włośniczkowej. Wskazane jest mierzenie glikemii z palca na glukometrze zarówno na czczo oraz po posiłkach.

Jeżeli nie udaje się osiągnąć rekomendowanych czyli najkorzystniejszych dla zdrowia matki i dziecka poziomów glikemii przy stosowaniu samej diety diabetolog zaleca insulinę.

Insulina jest jedynym rekomendowanym lekiem hipoglikemizującym do stosowania w ciąży wg najnowszych Zaleceń PTD 2020.

Wiele kobiet na początku obawia się stosowania insuliny, ale terapia pod kierunkiem diabetologa jest bezpieczna.

Insulina nie przechodzi przez łożysko. Natomiast wysokie stężenie glukozy u matki może powodować hiperglikemię u płodu ze wszystkimi konsekwencjami, o których była mowa wcześniej.

Odpowiednio wcześnie rozpoznana i leczona cukrzyca ciążowa, utrzymanie normoglikemii stwarzają warunki dla prawidłowego rozwoju płodu oraz szansę uniknięcia powikłań związanych z cukrzycą ciążową.

Cukrzyca ciążowa nie powinna być powodem do niepokoju, powinna być powodem do działania.
I w tych działaniach można liczyć na naszą pomoc.

Opracowano:

dr n. med. Irina Bosek specjalista diabetolog

lek. Wiaczesław Bramski specjalista ginekolog-położnik

Wszyscy Specjaliści

ul. Komorska 49

04-161 Warszawa

(+48) 666-816-444

(22) 610-79-60/61

ul. Solec 63b

00-409 Warszawa

(+48) 600-100-110

(22) 625-49-34/35