Onkogenne typy wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) odpowiedzialne są za powstawanie nowotworów szyjki macicy. Jest to najczęstsza na świecie choroba przenoszona drogą płciową. Znanych jest kilka czynników wpływających na przebieg zakażenia i progresję zmian сhorobowych.
Należą do nich:
- palenie tytoniu
- długotrwałe stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych
- liczne porody
- inne infekcje przenoszone droga płciową (Chlamydia trachomatis, rzęsistek pochwowy)
- genotyp wirusa
Duża zachorowalność na raka szyjki macicy nadal stanowi nierozwiązany problem epidemiologiczny w naszym kraju. Mimo iż śmiertelność z powodu raka szyjki macicy zwiększa się wraz z wiekiem, to częstotliwość występowania zmian przednowotworowych jest najwyższa wśród kobiet poniżej 30 roku życia.
Celem kolposkopii jest znalezienie nieprawidłowych obszarów, które są klasyfikowane według cech morfologicznych (zbielenie po kwasie octowym, stopień wychwytu jodu przez nabłonek, wygląd naczyń krwionośnych). W trakcie lub na podstawie badania kolposkopowego, z najbardziej podejrzanych zmian pobiera się wycinki z tarczy szyjki macicy, a w niektórych przypadkach materiał z kanału szyjki.
Kolposkopia w części krajów europejskich jest rutynowo stosowana jako część standardowego badania ginekologicznego. W Polsce jest wykonywana najczęściej jako weryfikacja nieprawidłowego wyniku badania cytologicznego, ponieważ rozpoznanie cytologiczne nie zawsze odpowiada ocenie histologicznej próbki pobranej podczas biopsji. Nieprawidłowy wynik badania cytologicznego nie zawsze wiąże się ze stwierdzeniem choroby wymagającej leczenia operacyjnego. Często w takich przypadkach biopsja wykazuje tylko nieznaczne zmiany nabłonka. Bywa też odwrotnie. Zawsze ostateczne postępowanie z chorą musi opierać się na wyniku histopatologicznym.
Kolposkopia jest pośrednim krokiem do identyfikacji pacjentek, które wymagają leczenia chirurgicznego. Wykonanie tego badania przyczyniło się do znacznego obniżenia liczby niepotrzebnych operacji.
W rozpoznawaniu raka i zmian przednowotworowych kolposkopia cechuje się większą czułością od badania cytologicznego, ale takie stany jak: zapalenie, ciąża, laktacja, połóg, atrofia, stosowanie hormonalnej terapii zastępczej, środki stosowane miejscowo (globulki, kosmetyki), przebyte zabiegi mogą mieć wpływ na jej wynik.
Obecnie kolposkopia jest najskuteczniejszym testem kontrolnym u kobiet, u których podejrzewa się występowanie zmian nowotworowych lub przednowotworowych szyjki macicy.
Opracowała:
dr n. med. Joanna Wojciula specjalista ginekolog-położnik
